الخوارزمی

ابوجعفر محمد بن موسی خوارزمی (زاده حدود سال 780 میلادی و درگذشته 850 میلادی) ریاضی دان، ستاره‌ شناس، فیلسوف، جغرافی دان و مورخ شهیر ایرانی در دوره عباسیان است. وی در حدود سال 780 میلادی (قبل از 185 قمری) در خوارزم زاده شد. ابن ندیم و قفطی اصالت او را از خوارزم می‌ دانند. لقب وی معمولا اشاره به شهر خوارزم دارد که همان خیوه کنونی واقع در جنوب دریاچه آرال مرکزی و بخشی از جمهوری ازبکستان کنونی است. شهرت علمی وی مربوط به کارهایی است که در ریاضیات، به‌ ویژه در رشته جبر، انجام داده به طوری که هیچ یک از ریاضی دانان سده‌ های میانه مانند وی در فکر ریاضی تاثیر نداشته‌ اند و وی را «پدر جبر» نامیده‌ اند. جرج سارتن، مورخ مشهور علم، در طبقه‌ بندی سده‌ ای کتاب خود مقدمه‌ ای بر تاریخ علم سده نهم میلادی را «عصر خوارزمی» می‌ نامد.

خوارزمی ریاضی‌ دان بنام قرون وسطی است که حاصل تحقیقات و تالیفات او هنوز مورد استفاده می‌ باشد و کتاب جبر و مقابله او را بسیاری از مترجمان مشهور قرون وسطی ترجمه کرده‌ اند. بیشترین چیره‌ دستی وی در حل معادله‌ های خطی و درجه دوم بوده‌ است. کتاب Algoritmi de numero Indorum که ترجمه کتاب جمع و تفریق با عددهای هندی او به لاتین است باعث شد تا دستگاه عددی در اروپا از عددنویسی رومی به عددنویسی هندی-عربی تغییر یابد؛ چیزی که هنوز نیز در اروپا و دیگر نقاط جهان فراگیر است. واژه جبر را اروپاییان به طور کلی از کتاب خوارزمی و اصطلاح امروزی الگوریتم (Algorithmus) از نام خوارزمی گرفته شده است. به هنگام خلافت مامون، وی عضو دارالحکمه که مجمعی از دانشمندان در بغداد به سرپرستی مامون بود، گردید. خوارزمی کارهای دیوفانت را در رشته جبر دنبال کرد و به بسط آن پرداخت.

منبع: سایت ویکی پدیای فارسی.